TỪ A – Z VỀ VIÊM NHIỄM PHỤ KHOA
Viêm nhiễm phụ khoa là tình trạng vùng kín của phụ nữ bị vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng tấn công, gây ra các triệu chứng khó chịu như ngứa rát, khí hư bất thường, đau rát khi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục.
Đây là bệnh lý rất phổ biến, hầu như phụ nữ nào cũng từng gặp ít nhất một lần trong đời. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị sớm, viêm nhiễm phụ khoa có thể gây viêm lan rộng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe sinh lý của chị em.
Mục lục:
Nguyên nhân gây viêm nhiễm phụ khoa thường gặp
Viêm nhiễm phụ khoa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng nhìn chung đều liên quan đến việc mất cân bằng môi trường âm đạo hoặc nhiễm vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
- Vệ sinh vùng kín không đúng cách: Nhiều chị em có thói quen thụt rửa sâu hoặc dùng dung dịch vệ sinh có độ tẩy cao. Điều này vô tình làm mất đi lớp vi khuẩn có lợi, khiến môi trường âm đạo mất cân bằng và tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn gây bệnh phát triển.
- Quan hệ tình dục không an toàn: Khi quan hệ mà không sử dụng biện pháp bảo vệ, vi khuẩn hoặc nấm từ bạn tình có thể xâm nhập vào âm đạo. Ngoài ra, việc quan hệ quá mạnh, quá thường xuyên hoặc không vệ sinh trước và sau khi quan hệ cũng dễ gây viêm nhiễm.
- Thay đổi nội tiết tố nữ: Sự thay đổi hormone trong các giai đoạn như mang thai, sau sinh, cho con bú hoặc tiền mãn kinh có thể làm giảm sức đề kháng tự nhiên của âm đạo. Khi đó, các tác nhân gây bệnh dễ xâm nhập và gây viêm nhiễm.
- Mặc quần lót chật hoặc ẩm ướt: Vùng kín luôn ẩm ướt và bí bách là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển. Quần lót làm từ chất liệu tổng hợp, bó sát cơ thể khiến vùng kín khó thoát hơi, dễ bị viêm ngứa.
- Sử dụng thuốc kháng sinh lâu dài: Thuốc kháng sinh tiêu diệt không chỉ vi khuẩn gây bệnh mà còn cả vi khuẩn có lợi trong âm đạo. Khi đó, môi trường âm đạo bị mất cân bằng, tạo cơ hội cho nấm Candida hoặc vi khuẩn hại phát triển mạnh mẽ.
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Thức khuya, ăn uống thiếu dinh dưỡng, căng thẳng kéo dài hay lạm dụng rượu bia cũng làm giảm sức đề kháng, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh viêm nhiễm, trong đó có viêm phụ khoa.
Dấu hiệu nhận biết viêm nhiễm phụ khoa
Chị em nên chú ý khi có những biểu hiện dưới đây:
- Khí hư bất thường ra nhiều, có màu lạ (trắng đục, vàng, xanh hoặc có mùi hôi khó chịu).
- Ngứa rát vùng kín, đặc biệt sau khi đi tiểu hoặc quan hệ.
- Đau vùng bụng dưới, đau rát khi giao hợp.
- Tiểu buốt, tiểu rắt, cảm giác nóng rát vùng kín.
- Âm đạo sưng đỏ, có thể xuất hiện mụn nhỏ hoặc vết loét.
Nếu những triệu chứng này kéo dài hơn 3–5 ngày, bạn nên đi khám phụ khoa ngay để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Các loại bệnh viêm nhiễm phụ khoa phổ biến hiện nay
Viêm nhiễm phụ khoa là tên gọi chung của nhiều dạng bệnh khác nhau, tùy theo vị trí bị viêm và tác nhân gây bệnh. Mỗi loại bệnh lại có dấu hiệu, nguyên nhân và mức độ nguy hiểm khác nhau. Dưới đây là những bệnh lý phụ khoa thường gặp nhất ở phụ nữ hiện nay:
Viêm âm đạo do nấm Candida
Đây là bệnh viêm phụ khoa phổ biến nhất, chiếm hơn 50% các ca viêm nhiễm vùng kín. Nguyên nhân chủ yếu là do nấm Candida albicans phát triển quá mức trong môi trường âm đạo khi độ pH bị thay đổi.
Dấu hiệu nhận biết:
- Ngứa rát dữ dội ở vùng kín, đặc biệt là vào ban đêm.
- Khí hư đặc, màu trắng đục như bã đậu, không có mùi hoặc mùi nhẹ.
- Vùng kín sưng đỏ, đau rát khi quan hệ hoặc đi tiểu.
Viêm âm đạo do trùng roi Trichomonas
Bệnh này do ký sinh trùng Trichomonas vaginalis gây ra, thường lây qua đường tình dục. Đây là bệnh có khả năng lây lan nhanh và dễ tái phát nếu không điều trị cho cả hai vợ chồng.
Dấu hiệu nhận biết:
- Khí hư loãng, màu vàng hoặc xanh, có bọt, mùi tanh khó chịu.
- Vùng kín ngứa rát, sưng đỏ, đau rát khi tiểu.
- Cảm giác đau khi quan hệ, vùng âm đạo nóng rát.
Viêm cổ tử cung
Là tình trạng lớp niêm mạc cổ tử cung bị tổn thương do vi khuẩn, virus hoặc nấm xâm nhập. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể lan rộng lên tử cung và vòi trứng.
Dấu hiệu nhận biết:
- Khí hư ra nhiều, có mùi hôi, đôi khi lẫn máu.
- Đau bụng dưới hoặc đau khi quan hệ tình dục.
- Ra máu nhẹ ngoài kỳ kinh.
Viêm lộ tuyến cổ tử cung
Đây là tình trạng các tế bào tuyến bên trong cổ tử cung phát triển ra ngoài, tiết nhiều dịch nhầy, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Bệnh thường gặp ở phụ nữ đã sinh con hoặc có quan hệ tình dục nhiều năm.
Dấu hiệu nhận biết:
- Ra nhiều khí hư, vùng kín luôn ẩm ướt.
- Khí hư có màu vàng, mùi hôi, đôi khi lẫn máu.
- Đau khi giao hợp, dễ chảy máu sau quan hệ.
Viêm phần phụ (vòi trứng, buồng trứng)
Đây là bệnh lý nghiêm trọng hơn, xảy ra khi vi khuẩn từ âm đạo hoặc cổ tử cung lan ngược lên vòi trứng và buồng trứng. Bệnh này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của phụ nữ.
Dấu hiệu nhận biết:
- Đau bụng dưới âm ỉ, lan ra vùng hông hoặc lưng.
- Sốt nhẹ, mệt mỏi, khí hư có mùi hôi.
- Rối loạn kinh nguyệt, đau nhiều khi hành kinh.
Mức độ nguy hiểm của viêm nhiễm phụ khoa
Viêm nhiễm phụ khoa không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị sớm và đúng cách.
- Ảnh hưởng đời sống sinh hoạt: Gây ngứa ngáy, đau rát, mùi hôi khó chịu khiến phụ nữ mất tự tin, giảm ham muốn tình dục.
- Gây viêm lan rộng: Vi khuẩn có thể lây sang cổ tử cung, tử cung, buồng trứng hoặc vòi trứng.
- Tăng nguy cơ vô sinh – hiếm muộn: Viêm nhiễm kéo dài có thể gây tắc vòi trứng, cản trở tinh trùng gặp trứng, làm giảm khả năng thụ thai.
- Ảnh hưởng thai kỳ: Phụ nữ mang thai bị viêm nhiễm dễ sảy thai, sinh non hoặc nhiễm trùng ối.
- Nguy cơ tái phát và mãn tính: Nếu điều trị không dứt điểm, bệnh dễ tái đi tái lại, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và tâm lý.
Cách điều trị viêm nhiễm phụ khoa hiệu quả
Viêm nhiễm phụ khoa có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện sớm và chữa trị đúng phương pháp. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ viêm nhiễm và tình trạng sức khỏe của từng người, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp. Dưới đây là những hướng điều trị phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay:
Điều trị bằng thuốc
Đây là phương pháp được áp dụng phổ biến cho các trường hợp viêm nhiễm mức độ nhẹ đến trung bình. Các loại thuốc thường được sử dụng gồm:
- Thuốc đặt âm đạo: Giúp tiêu diệt nấm, vi khuẩn, trùng roi ngay tại chỗ.
- Thuốc uống: Dành cho trường hợp viêm lan rộng hoặc tái phát nhiều lần.
- Thuốc bôi ngoài: Giảm ngứa rát, giảm viêm và làm dịu cảm giác khó chịu.
Lưu ý khi dùng thuốc:
- Tuyệt đối không tự ý mua thuốc hoặc dùng theo lời mách.
- Tuân thủ đúng liều lượng, thời gian bác sĩ kê đơn.
- Không ngưng thuốc giữa chừng, vì có thể khiến bệnh tái phát hoặc kháng thuốc.
- Nếu đang mang thai hoặc cho con bú, cần thông báo với bác sĩ để được chỉ định loại thuốc an toàn.
Điều trị bằng phương pháp can thiệp (với trường hợp nặng)
Khi bệnh đã tiến triển nặng hoặc tái phát nhiều lần, việc chỉ dùng thuốc có thể không đủ. Khi đó, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị chuyên sâu như:
- Đốt điện, áp lạnh hoặc laser: Dành cho trường hợp viêm lộ tuyến cổ tử cung hoặc viêm cổ tử cung mạn tính.
- Phẫu thuật nội soi: Nếu viêm lan lên phần phụ (vòi trứng, buồng trứng) gây ứ dịch hoặc tắc nghẽn.
- Điều trị kết hợp nội tiết tố: Giúp cân bằng môi trường âm đạo, tăng sức đề kháng tự nhiên.
Các phương pháp này cần thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, có bác sĩ chuyên khoa trực tiếp thực hiện để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Kết hợp chăm sóc và điều trị tại nhà
Song song với việc dùng thuốc, chị em cần chú ý chăm sóc vùng kín đúng cách và thay đổi thói quen sinh hoạt để hỗ trợ quá trình điều trị nhanh hơn.
Một số biện pháp hỗ trợ tại nhà:
- Giữ vùng kín luôn sạch và khô thoáng, rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm hoặc dung dịch dịu nhẹ.
- Thay quần lót hằng ngày, tránh mặc đồ bó sát hoặc ẩm ướt.
- Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh và sữa chua để cân bằng hệ vi sinh trong cơ thể.
- Kiêng quan hệ tình dục trong thời gian điều trị để tránh lây nhiễm chéo.
- Tái khám đúng hẹn, không tự ý ngưng thuốc khi chưa có chỉ định.
- Việc điều trị chỉ đạt hiệu quả khi bạn kiên trì, tuân thủ đúng hướng dẫn và kết hợp chăm sóc bản thân hợp lý.
Một số sai lầm thường gặp khi điều trị viêm nhiễm phụ khoa
Nhiều chị em vì tâm lý e ngại hoặc chủ quan nên tự điều trị tại nhà bằng cách không đúng, khiến bệnh ngày càng nặng hơn. Dưới đây là những sai lầm phổ biến cần tránh:
- Tự ý dùng thuốc đặt âm đạo không kê đơn.
- Thụt rửa sâu bên trong âm đạo, làm mất cân bằng pH.
- Dùng mẹo dân gian thiếu kiểm chứng như xông hơi bằng lá trầu, lá chè tươi… có thể gây kích ứng.
- Bỏ dở liệu trình thuốc khi thấy đỡ triệu chứng.
- Không điều trị cho bạn tình, khiến bệnh dễ tái phát.
Lời khuyên: Khi có dấu hiệu bất thường, hãy đi khám phụ khoa càng sớm càng tốt, không tự chữa tại nhà để tránh viêm nhiễm lan rộng.
Khi nào cần đi khám phụ khoa ngay?
Chị em nên đến bác sĩ ngay nếu có những biểu hiện sau:
- Khí hư ra nhiều, có mùi hôi, lẫn máu hoặc mủ.
- Ngứa rát, sưng tấy vùng kín kéo dài hơn 3 ngày.
- Đau khi quan hệ, đau bụng dưới hoặc tiểu buốt.
- Tái phát viêm nhiễm nhiều lần trong năm.
Khám phụ khoa định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm viêm nhiễm mà còn giúp ngăn ngừa nguy cơ vô sinh và ung thư cổ tử cung.
Cách phòng tránh viêm nhiễm phụ khoa
Viêm nhiễm phụ khoa có thể tái phát nhiều lần nếu chị em không thay đổi thói quen sinh hoạt và chăm sóc vùng kín đúng cách. Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh – chỉ cần thực hiện vài bước đơn giản trong đời sống hàng ngày, bạn đã có thể giữ gìn vùng kín khỏe mạnh và ngăn ngừa viêm nhiễm hiệu quả.
Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, đúng cách
- Rửa vùng kín hằng ngày bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, có độ pH phù hợp (từ 3.8 – 4.5).
- Lau khô bằng khăn mềm, sạch, lau từ trước ra sau để tránh vi khuẩn từ hậu môn lây sang âm đạo.
- Không thụt rửa sâu hoặc sử dụng xà phòng, sữa tắm thông thường để rửa vùng kín.
- Trong kỳ kinh nguyệt, thay băng vệ sinh 3–4 tiếng/lần để giữ vùng kín khô thoáng.
Mặc quần lót thoáng mát, thay thường xuyên
- Chọn quần lót cotton mềm, co giãn và thấm hút tốt.
- Giặt sạch, phơi khô dưới ánh nắng, không mặc quần còn ẩm.
- Thay quần lót ít nhất 1–2 lần mỗi ngày, đặc biệt khi thời tiết nóng ẩm hoặc vận động nhiều.
Quan hệ tình dục an toàn
- Luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ.
- Vệ sinh sạch sẽ cả hai người trước và sau khi quan hệ.
- Giữ mối quan hệ chung thủy một bạn tình, hạn chế thay đổi bạn tình.
- Tránh quan hệ khi đang có kinh nguyệt hoặc đang viêm nhiễm vì dễ làm bệnh nặng hơn.
Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và sữa chua để cân bằng hệ vi sinh.
- Uống đủ 1.5–2 lít nước mỗi ngày.
- Hạn chế đồ ngọt, cay, rượu bia và thuốc lá.
- Duy trì thói quen ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, đạp xe.
- Giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài – vì stress cũng có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
Khám phụ khoa định kỳ
- Đi khám phụ khoa 6 tháng/lần hoặc sớm hơn nếu có dấu hiệu bất thường.
- Làm xét nghiệm tế bào cổ tử cung (Pap smear) định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ ung thư cổ tử cung.
- Khi đang điều trị bệnh phụ khoa, cần tái khám đúng hẹn để đảm bảo bệnh đã khỏi hoàn toàn.
Một vài lưu ý nhỏ giúp vùng kín luôn khỏe mạnh
- Không dùng chung khăn tắm, đồ lót với người khác.
- Tránh ngồi lâu trên ghế ẩm, môi trường kín hoặc ướt.
- Khi đi bơi hoặc tập thể thao, nên thay đồ ướt ngay sau khi xong.
- Giữ cân nặng ổn định, tránh béo phì vì dễ gây ra tình trạng ẩm vùng kín.
Viêm nhiễm phụ khoa là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu chị em nhận biết sớm và chăm sóc đúng cách. Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể, chú ý những dấu hiệu bất thường như khí hư, ngứa rát, đau bụng dưới… và đi khám phụ khoa định kỳ để bảo vệ sức khỏe sinh sản. Một lối sống khoa học, vệ sinh vùng kín hợp lý và tinh thần thoải mái chính là “chìa khóa vàng” giúp phụ nữ luôn tự tin, quyến rũ và khỏe mạnh mỗi ngày.
Nếu bạn đang gặp vấn đề về viêm nhiễm phụ khoa, đừng e ngại hãy gọi đến hotline 0969.668.152 nhân viên y tế sẽ tư vấn và giúp đỡ bạn miễn phí!
