TÌM HIỂU TỪ A – Z VỀ KHÍ HƯ CÓ MÀU NÂU
Khí hư có màu nâu tức là trong dịch có lẫn một lượng nhỏ máu cũ hoặc máu bị oxy hóa. Tình trạng này có thể xảy ra do thay đổi nội tiết, chu kỳ kinh nguyệt hoặc bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn.
Mục lục:
Nguyên nhân ra khí hư có màu nâu ở nữ giới
Hiện tượng khí hư có màu nâu bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, có thể chỉ là thay đổi sinh lý bình thường của cơ thể, nhưng cũng có lúc là dấu hiệu cảnh báo bệnh phụ khoa. Việc phân biệt đúng nguyên nhân sẽ giúp chị em chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.
Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp, được chia thành hai nhóm: sinh lý và bệnh lý để bạn dễ nhận biết và theo dõi.
Nguyên nhân sinh lý (thường gặp và không nguy hiểm)
Trong nhiều trường hợp, khí hư màu nâu không phải là bệnh lý, mà chỉ là phản ứng tự nhiên của cơ thể phụ nữ trước những thay đổi về nội tiết hoặc chu kỳ kinh nguyệt. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:
- Sắp đến hoặc vừa hết kỳ kinh nguyệt:
Khi máu kinh chưa được đẩy ra ngoài hoàn toàn, phần máu cũ còn sót lại trong tử cung có thể bị oxy hóa, khiến dịch tiết ra có màu nâu nhạt hoặc nâu sẫm. Đây là hiện tượng rất thường gặp và sẽ hết sau 1–2 ngày.
Dấu hiệu nhận biết: khí hư màu nâu xuất hiện cuối hoặc đầu kỳ kinh, không mùi, không đau rát.
- Giai đoạn rụng trứng:
Một số phụ nữ trong thời điểm rụng trứng có thể xuất hiện chút máu hồng hoặc nâu nhạt do trứng rụng gây ra chảy máu nhẹ trong buồng trứng. Khi lượng máu này hòa vào khí hư, nó sẽ tạo ra màu nâu tạm thời.
Đặc điểm: xuất hiện giữa chu kỳ (khoảng ngày 14–16), lượng dịch ít, kéo dài 1–2 ngày.
- Máu báo thai:
Nếu bạn quan hệ không dùng biện pháp tránh thai và thấy khí hư màu nâu nhạt xuất hiện sau khoảng 7–10 ngày, rất có thể đó là máu báo thai. Hiện tượng này xảy ra khi trứng đã thụ tinh làm tổ vào niêm mạc tử cung, gây chảy máu nhẹ.
Lưu ý: khí hư thường ít, không mùi, không kèm đau bụng – nhưng nếu nghi ngờ có thai, nên dùng que thử hoặc đi siêu âm để kiểm tra sớm.
- Thay đổi nội tiết hoặc dùng thuốc tránh thai:
Sự mất cân bằng hormone, đặc biệt là estrogen và progesterone, có thể khiến niêm mạc tử cung bong sớm, dẫn đến khí hư lẫn chút máu nâu. Ngoài ra, khi mới bắt đầu dùng thuốc tránh thai hoặc cấy que tránh thai, cơ thể chưa thích ứng cũng dễ gây ra hiện tượng tương tự.
Cách khắc phục: theo dõi trong 1–2 chu kỳ, nếu tình trạng không cải thiện hoặc khí hư kèm đau bụng, hãy trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh phương pháp tránh thai phù hợp.
Nguyên nhân bệnh lý (cần cảnh giác và điều trị sớm)
Khi khí hư màu nâu kéo dài, có mùi hôi hoặc đi kèm triệu chứng ngứa rát, đau bụng… thì rất có thể đây là dấu hiệu của bệnh lý phụ khoa. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp:
- Viêm âm đạo
Các loại vi khuẩn, nấm men hoặc trùng roi xâm nhập gây viêm âm đạo bị tổn thương và tiết dịch màu nâu, kèm mùi hôi tanh khó chịu.
Biểu hiện: khí hư nâu sẫm, đặc quánh, mùi hôi, ngứa vùng kín, đau khi quan hệ.
Cách xử lý: cần thăm khám, soi tươi khí hư và điều trị bằng thuốc kháng viêm, kháng nấm theo chỉ định bác sĩ.
- Viêm lộ tuyến cổ tử cung:
Là tình trạng các tế bào tuyến bên trong cổ tử cung phát triển ra ngoài, dễ bị viêm và chảy máu. Khi máu hòa vào khí hư sẽ khiến dịch chuyển màu nâu nhạt hoặc nâu đỏ.
Dấu hiệu nhận biết viêm lộ tuyến cổ tử cung: ra khí hư nhiều, dính, màu nâu hoặc vàng, đau rát khi quan hệ.
Cần làm gì: điều trị theo phác đồ (đốt điện, áp lạnh hoặc laser) tại cơ sở y tế chuyên khoa.
- Rối loạn nội tiết, u nang buồng trứng:
Khi hormone bị rối loạn, niêm mạc tử cung bong không đều, dẫn đến ra khí hư nâu giữa kỳ kinh. Trường hợp có u nang buồng trứng, dịch nâu có thể kèm đau bụng dưới hoặc rối loạn kinh nguyệt.
Giải pháp: kiểm tra nội tiết tố, siêu âm buồng trứng để phát hiện sớm và điều chỉnh điều trị bằng thuốc hoặc can thiệp nếu cần.
- Ung thư cổ tử cung hoặc nội mạc tử cung:
Dù ít gặp, nhưng đây là nguyên nhân nguy hiểm nhất gây khí hư màu nâu hoặc có máu kèm mùi hôi tanh. Bệnh thường xuất hiện ở phụ nữ trung niên, đã mãn kinh hoặc có tiền sử viêm nhiễm kéo dài.
Biểu hiện: khí hư nâu đậm, mùi hôi, đau lưng, đau bụng dưới âm ỉ, chảy máu sau quan hệ.
Lời khuyên: nên đi khám phụ khoa và làm xét nghiệm PAP smear định kỳ để phát hiện sớm tế bào bất thường.
Cảnh báo: Nếu khí hư màu nâu kéo dài quá 5–7 ngày, kèm ngứa, đau hoặc mùi lạ – tuyệt đối không tự mua thuốc điều trị tại nhà. Việc chậm trễ khám có thể khiến bệnh tiến triển nặng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể.
Cách nhận biết khí hư màu nâu là bình thường hay bất thường
Không phải cứ thấy khí hư có màu nâu là đáng lo. Điều quan trọng là bạn cần quan sát kỹ thời điểm xuất hiện, đặc điểm của khí hư và triệu chứng đi kèm để biết cơ thể đang trong trạng thái bình thường hay có dấu hiệu bệnh lý.
Dưới đây là cách phân biệt cụ thể, dễ hiểu nhất :
Khí hư màu nâu bình thường (sinh lý)
Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể, không gây hại, thường chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn rồi tự hết.
Đặc điểm nhận biết:
- Màu nâu nhạt, có thể pha hồng hoặc hơi đỏ.
- Lượng khí hư ít, loãng, không vón cục.
- Không có mùi lạ, không ngứa, không rát.
Xuất hiện trong các thời điểm:
- 1–2 ngày trước hoặc sau kỳ kinh.
- Giữa chu kỳ, trùng thời điểm rụng trứng.
- Sau quan hệ nhẹ nhàng hoặc khi dùng thuốc tránh thai nội tiết.
- Đầu thai kỳ, do máu báo thai.
Khí hư màu nâu bất thường (bệnh lý)
Khi khí hư có màu nâu kéo dài, kèm mùi hôi hoặc ngứa rát, đó là dấu hiệu cảnh báo viêm nhiễm hoặc rối loạn nội tiết.
Dấu hiệu nhận biết:
- Màu nâu sẫm, đôi khi lẫn máu tươi hoặc cục nhỏ.
- Mùi tanh, mùi hôi khó chịu, đặc biệt sau quan hệ.
- Cảm giác ngứa, rát, đau vùng kín, tiểu buốt hoặc đau bụng dưới.
- Khí hư xuất hiện liên tục hơn 5–7 ngày dù không trong kỳ kinh.
Khí hư màu nâu có nguy hiểm không?
Thực tế, khí hư màu nâu có thể bình thường hoặc bất thường, tùy vào nguyên nhân gây ra. Nếu đó là hiện tượng sinh lý tạm thời – như máu kinh còn sót lại, rụng trứng hoặc thay đổi nội tiết – thì không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, khi dịch nâu kéo dài, có mùi hôi hoặc kèm theo đau rát, thì đây lại là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý phụ khoa cần được điều trị sớm.
Nếu chủ quan, không đi khám và điều trị sớm, người bệnh sẽ phải đối mặt với các hệ luỵ nguy hiểm:
- Viêm nhiễm lan rộng lên tử cung, buồng trứng, gây viêm vùng chậu.
- Ảnh hưởng khả năng sinh sản, tăng nguy cơ hiếm muộn hoặc vô sinh.
- Gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, đau khi quan hệ, giảm chất lượng cuộc sống.
- Trong trường hợp nặng, nếu do khối u hoặc ung thư, việc phát hiện trễ có thể đe dọa tính mạng.
Khi nào cần đi khám bác sĩ
Bạn nên đi khám phụ khoa ngay nếu gặp những dấu hiệu sau:
- Khí hư màu nâu kéo dài trên 5–7 ngày không rõ nguyên nhân.
- Dịch có mùi hôi, tanh, ngứa rát hoặc lẫn máu tươi.
- Đau bụng dưới, đau khi quan hệ hoặc tiểu buốt.
- Xuất hiện khí hư nâu sau mãn kinh hoặc sau khi đặt vòng tránh thai.
Bác sĩ sẽ kiểm tra âm đạo, soi khí hư, làm xét nghiệm Pap smear hoặc siêu âm tử cung – buồng trứng để xác định nguyên nhân và đưa ra hướng điều trị an toàn, hiệu quả.
Cách xử lý khi ra khí hư màu nâu
Khi phát hiện khí hư có màu nâu, điều đầu tiên là không nên hoang mang hoặc tự ý dùng thuốc. Tùy vào mức độ, thời gian và triệu chứng đi kèm, chị em có thể xử lý theo hướng dưới đây để đảm bảo an toàn và hiệu quả nhất.
Theo dõi tình trạng trong vài ngày đầu
Nếu khí hư màu nâu xuất hiện ngắn hạn (1–3 ngày), không mùi, không ngứa và không kèm đau rát, rất có thể đây chỉ là phản ứng sinh lý.
Cách xử lý tại nhà:
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, rửa nhẹ bằng nước ấm hoặc dung dịch dịu nhẹ, độ pH cân bằng (3.8–4.5).
- Tránh sử dụng xà phòng, sữa tắm hoặc nước muối đậm đặc – dễ làm mất cân bằng môi trường âm đạo.
- Mặc đồ lót khô thoáng, tránh ẩm ướt.
- Uống nhiều nước và bổ sung rau xanh, trái cây tươi giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ điều hòa nội tiết.
- Ghi chú thời điểm xuất hiện, màu sắc và lượng khí hư để tiện theo dõi.
- Nếu sau vài ngày tình trạng tự hết và không tái phát, bạn có thể yên tâm vì đây là biểu hiện sinh lý bình thường.
Khi khí hư màu nâu kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường
Trường hợp khí hư màu nâu kéo dài hơn 5–7 ngày, có mùi tanh, ngứa hoặc đau bụng dưới, thì khả năng cao bạn đang gặp viêm nhiễm phụ khoa hoặc rối loạn nội tiết.
Lúc này, cần:
- Đi khám phụ khoa sớm tại cơ sở uy tín. Bác sĩ sẽ tiến hành soi tươi khí hư, làm xét nghiệm nấm, tạp khuẩn hoặc siêu âm tử cung – buồng trứng để tìm ra nguyên nhân chính xác.
- Tuyệt đối không tự mua thuốc đặt, thuốc bôi hoặc dung dịch rửa mạnh. Việc dùng sai thuốc có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc, làm bệnh nặng thêm.
- Nếu được chẩn đoán viêm nhiễm, tuân thủ đúng phác đồ điều trị và tránh quan hệ tình dục trong thời gian dùng thuốc.
Mẹo nhỏ: Sau khi điều trị khỏi, nên tái khám sau 2–4 tuần để đảm bảo bệnh đã được xử lý triệt để và môi trường âm đạo ổn định trở lại.
Duy trì thói quen vệ sinh và sinh hoạt lành mạnh
Đây là yếu tố quyết định giúp phòng tránh tái phát khí hư màu nâu và các bệnh phụ khoa khác.
Một số thói quen tốt bạn nên duy trì:
- Thay đồ lót 1–2 lần/ngày, chọn loại cotton thấm hút tốt, không mặc quá chật.
- Tránh ngồi lâu, đặc biệt là trong môi trường ẩm nóng.
- Vệ sinh vùng kín trước và sau khi quan hệ tình dục, sử dụng biện pháp an toàn (bao cao su).
- Hạn chế thức khuya, ăn đồ cay nóng, uống rượu bia vì dễ làm rối loạn hormone.
- Tập thể dục nhẹ nhàng (yoga, đi bộ, pilates) để tăng lưu thông máu vùng chậu và cân bằng nội tiết.
Thăm khám phụ khoa định kỳ – chìa khóa bảo vệ sức khỏe sinh sản
Ngay cả khi khí hư đã trở lại bình thường, chị em vẫn nên khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần. Việc này giúp:
- Phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn (viêm cổ tử cung, u nang, lộ tuyến…).
- Kiểm tra nội tiết tố, điều chỉnh sớm nếu có dấu hiệu mất cân bằng.
- Tầm soát ung thư cổ tử cung bằng xét nghiệm Pap smear – biện pháp an toàn, đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả.
Lưu ý: Nếu bạn đang trong độ tuổi sinh sản, đã từng viêm nhiễm hoặc đặt vòng tránh thai, việc khám định kỳ là rất cần thiết để phòng ngừa tái phát và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.
Khí hư màu nâu có thể chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh phụ khoa tiềm ẩn. Vì vậy, chị em không nên chủ quan hay tự ý điều trị tại nhà. Cách tốt nhất là theo dõi kỹ các biểu hiện của cơ thể và đi khám phụ khoa sớm khi thấy bất thường để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe sinh sản và giữ gìn hạnh phúc gia đình.
Nếu còn băn khoăn thắc mắc nào cần giải đáp, các bạn hãy click Tại đây, nhân viên y tế sẽ hỗ trợ miễn phí 24/7!.
