PHẪU THUẬT CẮT TINH HOÀN LÀ GÌ ?
Cắt tinh hoàn là một thủ thuật y khoa nhằm loại bỏ một hoặc cả hai tinh hoàn. Đây là phương pháp thường được áp dụng khi bệnh nhân gặp các vấn đề như ung thư tinh hoàn, chấn thương nặng, nhiễm trùng không kiểm soát, hoặc trong một số trường hợp điều trị liên quan đến rối loạn nội tiết, chuyển giới.
Bài viết có sự tham vấn chuyên môn của Bác sĩ Nguyễn Văn Sướng – chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Nam học – Ngoại Tiết niệu, hiện đang công tác tại phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội. Mời anh em cùng theo dõi.
Mục lục:
Khi nào cần cắt tinh hoàn?
Cắt tinh hoàn là một quyết định lớn đối với sức khỏe và khả năng sinh sản của nam giới. Thủ thuật này không phải ai cũng cần thực hiện, mà thường chỉ được chỉ định trong một số trường hợp cụ thể sau:
Các bệnh lý liên quan đến tinh hoàn:
- Ung thư tinh hoàn, ung thư tuyến tiền liệt, xoắn tinh hoàn … trong đó nguy hiểm nhất là ung thư tinh hoàn.
- Đây là lý do phổ biến nhất dẫn đến phẫu thuật cắt tinh hoàn.
- Khi phát hiện tế bào ung thư trong tinh hoàn, bác sĩ thường khuyến nghị cắt bỏ để ngăn chặn sự lan rộng sang tinh hoàn còn lại hoặc các bộ phận khác của cơ thể.
- Phát hiện và điều trị sớm có thể giúp người bệnh bảo toàn sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.
Chấn thương tinh hoàn nghiêm trọng:
- Tai nạn giao thông, va đập mạnh hoặc chấn thương trong thể thao có thể làm vỡ tinh hoàn.
- Nếu tổn thương quá nặng và không thể phục hồi, bác sĩ sẽ chỉ định cắt bỏ để tránh nguy cơ nhiễm trùng và hoại tử.
Nhiễm trùng hoặc biến chứng y khoa khác:
- Một số trường hợp viêm tinh hoàn nặng, áp xe, hoại tử… không đáp ứng với điều trị nội khoa.
- Khi đó, cắt tinh hoàn là giải pháp cuối cùng nhằm bảo vệ tính mạng và ngăn biến chứng lan rộng.
Điều trị rối loạn nội tiết hoặc chuyển giới:
- Cắt tinh hoàn giúp giảm hoặc loại bỏ nguồn sản xuất testosterone.
- Trong trường hợp rối loạn nội tiết, biện pháp này giúp kiểm soát bệnh.
- Với người chuyển giới từ nam sang nữ, đây là một bước quan trọng trong quá trình điều trị.
Nguy cơ di truyền hoặc bệnh lý bẩm sinh:
- Một số bệnh nhân có tinh hoàn không phát triển, dị tật bẩm sinh hoặc mang nguy cơ di truyền cao gây ung thư.
- Cắt bỏ có thể được khuyến nghị như một phương pháp phòng ngừa.
Ảnh hưởng của cắt tinh hoàn đến sức khỏe sinh sản và sinh lý
Cắt tinh hoàn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn tác động trực tiếp đến nội tiết tố, sinh lý và tâm lý của nam giới. Dưới đây là những thay đổi quan trọng bạn cần biết:
Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản:
- Mất một tinh hoàn: Nam giới vẫn có thể duy trì khả năng sinh sản vì tinh hoàn còn lại tiếp tục sản xuất tinh trùng. Tuy nhiên, số lượng và chất lượng tinh trùng có thể giảm.
- Mất cả hai tinh hoàn: Điều này đồng nghĩa với việc mất hoàn toàn khả năng có con tự nhiên. Trong trường hợp này, lựa chọn duy nhất để có con là lưu trữ tinh trùng trước phẫu thuật hoặc sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
Thay đổi nội tiết tố testosterone:
Tinh hoàn là nơi sản xuất phần lớn testosterone trong cơ thể nam giới. Khi bị cắt, lượng hormone này sẽ suy giảm dẫn đến:
- Giảm ham muốn tình dục.
- Rối loạn cương dương.
- Mệt mỏi, suy giảm sức khỏe thể chất.
- Tăng nguy cơ loãng xương, teo cơ.
- Dễ tăng cân, tích mỡ bụng.
Ảnh hưởng đến sinh lý nam giới:
Nam giới có thể gặp khó khăn trong quan hệ tình dục do giảm ham muốn và rối loạn cương dương.
- Chất lượng đời sống tình dục giảm sút, ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.
- Một số trường hợp cần điều trị thay thế hormone (HRT) để cải thiện chức năng sinh lý.
Ảnh hưởng về tâm lý:
- Nhiều nam giới sau phẫu thuật cảm thấy mất tự tin, mặc cảm về bản lĩnh đàn ông.
- Có thể xuất hiện lo âu, trầm cảm hoặc căng thẳng kéo dài.
- Hỗ trợ tâm lý từ gia đình, bạn đời và chuyên gia tâm lý là vô cùng quan trọng trong giai đoạn này.
⇒ Cắt tinh hoàn ảnh hưởng sâu rộng đến cả sức khỏe sinh sản, nội tiết, sinh lý và tâm lý nam giới. Vì vậy, trước khi thực hiện, người bệnh nên được tư vấn đầy đủ về các tác động này cũng như giải pháp khắc phục như lưu trữ tinh trùng, điều trị thay thế hormone và hỗ trợ tâm lý.
Quy trình cắt tinh hoàn an toàn
Cắt tinh hoàn (orchiectomy) là một thủ thuật ngoại khoa cần thực hiện tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín. Để đảm bảo an toàn và hạn chế rủi ro, quy trình cắt tinh hoàn thường trải qua các bước sau:
Thăm khám và chẩn đoán trước phẫu thuật:
- Khám lâm sàng: bác sĩ kiểm tra tinh hoàn, bìu và toàn trạng sức khỏe.
- Xét nghiệm cần thiết: siêu âm tinh hoàn, xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng gan – thận.
- Sinh thiết (nếu nghi ngờ ung thư): nhằm xác định bản chất khối u.
- Tư vấn y tế: bác sĩ giải thích chi tiết quy trình, biến chứng có thể gặp và các lựa chọn như lưu trữ tinh trùng trước phẫu thuật.
Gây tê:
- Người bệnh được gây tê vùng bẹn – bìu để giảm đau.
Tiến hành phẫu thuật cắt tinh hoàn:
- Bác sĩ rạch một đường nhỏ tại vùng bẹn hoặc bìu.
- Tinh hoàn bị tổn thương hoặc có khối u sẽ được tách ra và loại bỏ.
- Trong trường hợp ung thư, bác sĩ có thể lấy thêm mô xung quanh để tránh tế bào ung thư lan rộng.
- Vết mổ được khâu lại bằng chỉ tự tiêu hoặc chỉ phẫu thuật thông thường.
Chăm sóc sau phẫu thuật:
- Người bệnh được theo dõi tại viện vài ngày để kiểm soát đau và phát hiện sớm biến chứng.
- Bác sĩ kê thuốc giảm đau, kháng sinh, chống viêm.
- Cần vệ sinh vết mổ đúng cách, tránh vận động mạnh hoặc quan hệ tình dục trong 4–6 tuần.
- Tái khám định kỳ để đánh giá vết thương và kiểm tra nồng độ testosterone.
Điều trị và hỗ trợ lâu dài:
- Liệu pháp thay thế hormone (HRT): giúp duy trì nồng độ testosterone ổn định, giảm nguy cơ rối loạn sinh lý.
- Tư vấn tâm lý: hỗ trợ bệnh nhân vượt qua mặc cảm, lo âu.
- Theo dõi ung thư (nếu có): xét nghiệm định kỳ để phòng ngừa tái phát hoặc di căn.
⇒ Quy trình cắt tinh hoàn an toàn cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, tại cơ sở y tế uy tín, tuân thủ đầy đủ các bước từ chẩn đoán – phẫu thuật – chăm sóc sau mổ đến điều trị lâu dài. Điều này giúp giảm thiểu biến chứng và bảo đảm sức khỏe cho nam giới.
Cách chăm sóc sức khỏe sau khi cắt tinh hoàn?
Chăm sóc đúng cách sau khi cắt tinh hoàn là yếu tố quan trọng giúp vết thương nhanh lành, hạn chế biến chứng và duy trì sức khỏe lâu dài. Dưới đây là những hướng dẫn cụ thể:
Chăm sóc vết mổ:
- Giữ vết mổ sạch và khô, rửa bằng dung dịch sát khuẩn theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Thay băng đúng cách, không tự ý tháo chỉ khâu (nếu không phải chỉ tự tiêu).
- Quan sát các dấu hiệu bất thường như chảy máu, sưng đỏ, mủ để kịp thời báo bác sĩ.
Kiêng vận động mạnh và quan hệ tình dục:
- Hạn chế mang vác nặng, tập thể dục cường độ cao hoặc chạy nhảy mạnh trong 4–6 tuần.
- Tránh quan hệ tình dục cho đến khi vết thương lành hoàn toàn để không gây đau hoặc chảy máu.
Sử dụng thuốc theo chỉ định:
- Uống đầy đủ thuốc giảm đau, kháng sinh, chống viêm mà bác sĩ kê đơn.
- Tuyệt đối không tự ý mua thêm thuốc bên ngoài khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý:
- Ăn nhiều thực phẩm giàu đạm (thịt nạc, cá, trứng, sữa) để tái tạo mô và phục hồi nhanh.
- Bổ sung rau xanh, trái cây tươi để tăng sức đề kháng.
- Uống nhiều nước, hạn chế rượu bia, thuốc lá và đồ ăn cay nóng.
Theo dõi và tái khám định kỳ:
- Tái khám đúng lịch hẹn để bác sĩ kiểm tra vết thương và nồng độ hormone testosterone.
- Nếu có biểu hiện bất thường như sốt cao, đau dữ dội, sưng tấy kéo dài, cần đến bệnh viện ngay.
⇒ Chăm sóc sau khi cắt tinh hoàn không chỉ giúp vết thương nhanh lành mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe sinh sản, sinh lý và tâm lý. Người bệnh nên tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn của bác sĩ để có quá trình hồi phục an toàn và hiệu quả.
Câu hỏi thường gặp về cắt tinh hoàn
- Cắt 1 bên tinh hoàn có con được không?
Có. Nếu bạn chỉ cắt một bên tinh hoàn, bên còn lại vẫn có thể sản xuất tinh trùng và duy trì khả năng sinh sản. Tuy nhiên, chất lượng và số lượng tinh trùng có thể giảm nhẹ. Nếu muốn đảm bảo an toàn, bạn có thể thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ sau phẫu thuật.
- Cắt 1 bên tinh hoàn có quan hệ được không?
Có. Cắt một bên tinh hoàn thường không ảnh hưởng nhiều đến chức năng sinh lý vì tinh hoàn còn lại vẫn sản xuất testosterone. Bạn vẫn có thể quan hệ tình dục bình thường, duy trì ham muốn và khả năng cương dương.
- Cắt tinh hoàn có nguy hiểm không?
Cắt tinh hoàn là một phẫu thuật ngoại khoa phổ biến, được đánh giá là an toàn nếu thực hiện tại cơ sở y tế uy tín. Tuy nhiên, thủ thuật vẫn tiềm ẩn một số rủi ro như:
→ Nhiễm trùng vết mổ.
→ Đau hoặc sưng bìu kéo dài.
→ Ảnh hưởng tâm lý, giảm tự tin.
→ Suy giảm testosterone (nếu cắt cả hai bên).
- Cắt tinh hoàn bao lâu thì lành?
Thông thường, vết mổ cắt tinh hoàn sẽ hồi phục sau 2–4 tuần. Tuy nhiên, để vết thương lành hẳn và có thể vận động, quan hệ tình dục trở lại thì cần khoảng 4–6 tuần. Thời gian hồi phục nhanh hay chậm phụ thuộc vào thể trạng, chế độ nghỉ ngơi và chăm sóc sau phẫu thuật.
Cắt tinh hoàn là một phẫu thuật đặc biệt, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh lý và sinh sản của nam giới trong độ tuổi sinh sản. Nếu bạn hoặc người thân đang đứng trước quyết định này, hãy tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn kỹ càng, đồng thời chuẩn bị giải pháp bảo tồn sức khỏe và khả năng sinh sản.
