BỊ ĐAU BỤNG DƯỚI LÀ BỆNH GÌ?
Bị đau bụng dưới là bệnh gì? Đau vùng bụng dưới – tức là khu vực từ dưới rốn đến xương mu. Nó có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, từ những vấn đề nhẹ nhàng dễ khắc phục cho đến các bệnh lý nguy hiểm cần can thiệp y tế.
Mục lục:
Bị đau bụng dưới là bệnh gì?
Đau bụng dưới là cảm giác đau xuất hiện ở vùng nằm dưới rốn đến xương mu, có thể lan sang hai bên hông hoặc vùng lưng dưới. Vị trí này tập trung nhiều cơ quan quan trọng như: ruột non, đại tràng, bàng quang, tử cung, buồng trứng (ở nữ), tuyến tiền liệt (ở nam)… Vì vậy, cơn đau ở khu vực này có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, thậm chí cùng lúc liên quan đến nhiều hệ cơ quan.
Cơn đau có thể:
- Âm ỉ kéo dài: thường gặp trong các bệnh lý mạn tính như hội chứng ruột kích thích, viêm bàng quang hoặc lạc nội mạc tử cung.
- Đau quặn từng cơn: xuất hiện trong các trường hợp sỏi thận, viêm ruột thừa, tắc ruột.
- Đau nhói đột ngột: cảnh báo nguy cơ cấp cứu như vỡ u nang buồng trứng hay mang thai ngoài tử cung.
Bị đau bụng dưới là bệnh gì? Nguyên nhân gây đau bụng dưới
Để xác định đau bụng dưới là bệnh gì, cần dựa vào vị trí đau, tính chất cơn đau, và các triệu chứng đi kèm. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân phổ biến:
Nguyên nhân liên quan đến hệ tiêu hóa
- Hội chứng ruột kích thích (IBS): Đây là một rối loạn chức năng của ruột, khiến người bệnh đau bụng dưới âm ỉ, đầy hơi, chướng bụng, thay đổi thói quen đại tiện (lúc tiêu chảy, lúc táo bón). Cơn đau thường giảm sau khi đi ngoài.
- Viêm túi thừa đại tràng: Thường gặp ở người lớn tuổi. Khi các túi nhỏ trên thành đại tràng bị viêm, người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng dưới bên trái, kèm sốt nhẹ, buồn nôn và rối loạn tiêu hóa.
- Viêm ruột thừa: Là nguyên nhân nguy hiểm cần cấp cứu ngay. Cơn đau thường khởi phát ở vùng quanh rốn rồi nhanh chóng lan xuống hố chậu phải, kèm sốt, buồn nôn và chán ăn. Nếu không phẫu thuật kịp thời, ruột thừa có thể vỡ, gây viêm phúc mạc đe dọa tính mạng.
Nguyên nhân liên quan đến hệ tiết niệu
- Sỏi thận hoặc sỏi niệu quản: Sỏi di chuyển trong đường tiết niệu gây đau quặn vùng bụng dưới hoặc hông lưng, có thể lan xuống bẹn. Bệnh nhân thường tiểu buốt, tiểu ra máu hoặc có cảm giác muốn đi tiểu liên tục.
- Viêm bàng quang – viêm đường tiết niệu: Đây là nguyên nhân phổ biến ở nữ giới do cấu trúc niệu đạo ngắn. Người bệnh cảm thấy đau âm ỉ vùng bụng dưới, tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đục hoặc có mùi hôi. Nếu không điều trị sớm, viêm có thể lan lên thận.
Nguyên nhân phụ khoa (ở nữ giới)
- Đau do rụng trứng: Xảy ra vào giữa chu kỳ kinh nguyệt, khi trứng rụng khỏi buồng trứng. Cơn đau thường nhẹ, âm ỉ, kéo dài vài giờ đến 1–2 ngày và tự hết.
- Lạc nội mạc tử cung: Niêm mạc tử cung phát triển ở vị trí ngoài tử cung (buồng trứng, ống dẫn trứng, bàng quang…), gây đau dữ dội vùng bụng dưới, đặc biệt trong kỳ kinh hoặc khi quan hệ. Bệnh có thể khiến phụ nữ khó mang thai nếu không điều trị.
- U nang buồng trứng, u xơ tử cung: Khi khối u phát triển lớn hoặc bị xoắn, người bệnh cảm thấy đau vùng bụng dưới kèm cảm giác nặng bụng, rối loạn kinh nguyệt.
- Mang thai ngoài tử cung: Trứng thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung (thường là ở ống dẫn trứng). Cơn đau một bên bụng dưới kèm trễ kinh, ra máu âm đạo bất thường là dấu hiệu cảnh báo. Tình trạng này rất nguy hiểm, có thể gây vỡ ống dẫn trứng và mất máu trong ổ bụng.
Là bác sĩ sản phụ khoa 30 năm kinh nghiệm tôi có thể TƯ VẤN MIỄN PHÍ cho bạn về hiện tượng này.
Nguyên nhân ở nam giới
- Viêm tuyến tiền liệt: Bệnh thường gây đau âm ỉ vùng bụng dưới, vùng tầng sinh môn hoặc bẹn, tiểu buốt và tiểu nhiều lần.
- Thoát vị bẹn: Khi một phần ruột chui qua điểm yếu của thành bụng xuống vùng bẹn, người bệnh sẽ thấy sưng, đau khi ho, cúi hoặc mang vật nặng.
- Nguyên nhân khác:
+ Căng cơ vùng bụng: Do vận động mạnh, tập thể dục sai tư thế hoặc mang vác nặng, gây đau tức vùng bụng dưới, thường giảm khi nghỉ ngơi.
+ Ung thư đại – trực tràng: Giai đoạn đầu thường âm thầm, nhưng có thể xuất hiện đau bụng dưới bên trái, thay đổi thói quen đại tiện, sụt cân và mệt mỏi. Đây là nguyên nhân nguy hiểm, cần tầm soát sớm.
Dấu hiệu kèm theo cần lưu ý
Ngoài cảm giác đau, người bệnh có thể gặp các biểu hiện đi kèm giúp nhận biết nguyên nhân:
- Đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón (liên quan tiêu hóa).
- Tiểu buốt, tiểu ra máu, nước tiểu đục (liên quan tiết niệu).
- Khí hư bất thường, đau khi quan hệ, rối loạn kinh nguyệt (liên quan phụ khoa).
- Sốt cao, nôn ói nhiều, mệt lả – dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng hoặc tình trạng cấp cứu.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Hầu hết các cơn đau bụng nhẹ có thể tự cải thiện, tuy nhiên bạn phải đi khám ngay nếu có một trong các dấu hiệu sau:
- Cơn đau dữ dội, tăng nhanh, không giảm sau vài giờ.
- Đau lan ra lưng hoặc vai, kèm buồn nôn, sốt, vã mồ hôi.
- Ra máu ở âm đạo hoặc hậu môn bất thường.
- Bụng chướng, cứng, không trung tiện hoặc đi ngoài được.
- Nghi ngờ mang thai nhưng đau bụng dưới bất thường.
Các bác sĩ sẽ thăm khám, chỉ định siêu âm, xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc chụp CT để xác định nguyên nhân chính xác và hướng điều trị phù hợp.
Cách xử lý khi bị đau bụng dưới
Xử lý tạm thời tại nhà:
- Nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh.
- Uống đủ nước, ăn nhẹ, hạn chế đồ cay nóng hoặc nhiều dầu mỡ.
- Chườm ấm vùng bụng để giảm co thắt (nếu không nghi ngờ bệnh cấp tính).
- Theo dõi cơn đau: thời gian, mức độ, vị trí và dấu hiệu đi kèm để báo với bác sĩ.
Điều trị y tế:
- Bệnh tiêu hóa: dùng thuốc giảm co thắt, kháng viêm, kháng sinh hoặc phẫu thuật (nếu viêm ruột thừa, tắc ruột).
- Bệnh tiết niệu: dùng kháng sinh, thuốc giảm đau, hoặc tán sỏi – mổ lấy sỏi.
- Bệnh phụ khoa: điều trị nội tiết, phẫu thuật bóc tách u hoặc xử lý nội soi trong các trường hợp nặng.
Cách phòng ngừa đau bụng dưới
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: nhiều rau xanh, chất xơ, uống đủ nước.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, rượu bia, cà phê, thuốc lá.
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, đặc biệt trong kỳ kinh hoặc sau quan hệ.
- Tập thể dục đều đặn, tránh ngồi lâu.
- Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các bệnh tiềm ẩn.
Đau bụng dưới không phải là một căn bệnh đơn lẻ mà là triệu chứng cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Tùy vào nguyên nhân, mức độ và biểu hiện kèm theo, tình trạng này có thể nhẹ hoặc rất nguy hiểm.
Vì vậy, nếu cơn đau kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, đừng tự ý dùng thuốc tại nhà mà hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị đúng cách. Phát hiện sớm và chăm sóc hợp lý là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
