XOẮN TINH HOÀN: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ
Xoắn tinh hoàn là một trong những tình trạng bất thường về tinh hoàn nguy hiểm ở nam giới. Bệnh diễn biến nhanh chóng, bất ngờ và gây nguy hại trực tiếp đến tinh hoàn. Việc tìm hiểu những thông tin cơ bản về tình trạng xoắn tinh hoàn là gì sẽ giúp cánh mày râu có cách nhận biết cũng như khắc phục tình trạng này kịp thời.
Mục lục:
Xoắn tinh hoàn là gì?
Xoắn tinh hoàn hay còn gọi xoắn thừng tinh, là tình trạng tinh hoàn xoắn lại ở đoạn cuối của dây thừng tinh. Ở vị trí xoắn này sẽ cắt đứt nguồn cung cấp máu cho tinh hoàn. Nếu kéo dài có thể gây tổn thương và hoại tử tinh hoàn.
Theo các chuyên gia, xoắn tinh hoàn có thể xảy ra đột ngột hoặc do chấn thương. Bệnh thường thường gặp ở thanh thiếu niên trong độ tuổi 12 – 18. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh và nam giới lớn tuổi cũng có thể gặp bệnh lý này.
Các dạng xoắn thừng tinh hoàn phổ biến gồm:
- Xoắn thừng tinh nhẹ: Biểu hiện là xuất hiện những cơn đau không thường xuyên ở tinh hoàn. Các cơn đau này có thể tự cải thiện và tái phát nếu không được chữa trị.
- Xoắn tinh hoàn ngoài: Là tình trạng lớp tinh mạc của tinh hoàn và dây chằng bìu xoay tự do. Bệnh thường xảy ra ở trẻ sơ sinh với những cơn đau, sưng bìu. Hoặc xuất hiện các khối cứng không đau ở bìu.
- Xoắn thừng tinh hoàn nội mạc: Là tình trạng tinh hoàn xoay tự do bên trong bìu. Bệnh thường xảy ra ở thanh thiếu niên và người trưởng thành.
- Xoắn phần phụ tinh hoàn: Bệnh gây nên những cơn đau bìu cấp tính, thường xuất hiện ở trẻ em từ 7 – 14 tuổi. Tình trạng này thường không nghiêm trọng và có thể khỏi sau 2 ngày.
Biểu hiện xoắn tinh hoàn
Biểu hiện xoắn thừng tinh hoàn dễ nhận biết nhất là xảy ra các cơn đau đột ngột ở bìu. Ngoài ra, nam giới có thể nhận thấy có sự chênh lệch ở 2 bên tinh hoàn. Nếu tinh hoàn bị xoắn sẽ lớn hơn bình thường và có màu đỏ, nâu đỏ hoặc đỏ đậm.
Ngoài ra, người bệnh còn có một số triệu chứng khác như:
- Đau đột ngột hoặc dữ dội ở một tinh hoàn;
- Sưng bìu;
- Có khối u ở bìu;
- Buồn nôn hoặc nôn;
- Có máu trong tinh dịch
- Đau bụng;
- Xuất hiện khối u bên trong túi bìu.
Xoắn tinh hoàn khi nào cần gặp bác sĩ?
Thời gian đầu, bệnh lý này sẽ gây những khó chịu cho người bệnh. Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài sẽ dẫn đến hoại tử vì tinh hoàn không được cung cấp đủ máu. Do đó, khi phát hiện xoắn tinh hoàn, nam giới cần thăm khám ngay lập tức.
Trường hợp nên gọi bác sĩ ngay nếu xuất hiện những triệu chứng dưới đây:
- Bị đau hoặc sưng tinh hoàn dữ dội đột ngột;
- Các triệu chứng tinh hoàn bị xoắn quay trở lại sau khi phẫu thuật;
- Cảm thấy một chỗ u trên tinh hoàn;
- Bị sốt, chảy máu hoặc đau sau khi phẫu thuật.
Nếu có những triệu chứng như trên, để lại câu hỏi TẠI TƯ VẤN SỨC KHỎE hoặc gọi tổng đài 0969 668 152 để được tư vấn cụ thể hơn.
Nguyên nhân gây xoắn tinh hoàn
Nam giới có thể bị xoắn thừng tinh khi đứng, ngủ, ngồi hoặc tập thể dục. Nhiều trường hợp xoắn tinh hoàn còn liên quan đến chấn thương hoặc sự phát triển quá nhanh trong giai đoạn dậy thì.
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân xoắn thừng tinh ở nam giới. Nhưng đã xác định được một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
Xoắn tinh hoàn ở trẻ sơ sinh do bẩm sinh
Thông thường, tinh hoàn không thể di chuyển tự do trong bìu. Vì các mô xung quanh có trách nhiệm cố định tinh hoàn. Tuy nhiên, ở những trẻ bị dị tật bẩm sinh, các mô liên kết ở bìu sẽ yếu hơn, khiến tinh hoàn di chuyển tự do và khiến dây thừng tinh bị xoắn.
Xoắn tinh hoàn trẻ em do di truyền
Bệnh lý xoắn tinh hoàn có thể di truyền. Tuy nhiên, tỷ lệ này chỉ chiếm khoảng 10% mắc bệnh. Do đó, nếu trong gia đình có người mắc xoắn thừng tinh hoàn thì bạn cần cảnh giác và chủ động thăm khám sớm nếu có nghi ngờ.
Yếu tố nguy cơ gây xoắn tinh hoàn
Ngoài 2 nguyên nhân trên thì một số yếu tố dưới đây cũng làm gia tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn:
- Tuổi tác: Bệnh có thẩy xuất hiện ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên, phổ biến là thiếu niên từ 12 – 18 tuổi. Còn những người trên 30 tuổi rất hiếm bị xoắn.
- Tinh hoàn đã từng bị xoắn: Nhiều trường hợp thừng tinh hoàn bị xoắn có thể xảy ra và tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, người bệnh sẽ có nguy cơ tái phát cao.
- Khí hậu: Bệnh thường có xu hướng xuất hiện vào mùa đông khi tiết trời lạnh. Ngoài ra, thời tiết thay đổi đột ngột cũng khiến tinh hoàn thay đổi vị trí và gây xoắn.
Xoắn tinh hoàn có nguy hiểm không?
Xoắn tinh hoàn là một tình trạng cấp cứu nam khoa tốu khẩn cấp. Bởi nếu không can thiệp trong 6 giờ đầu, muộn nhất là 12 giờ, tinh hoàn có thể bị hoại tử, buộc phải cắt bỏ hoàn toàn.
- Hoại tử tinh hoàn
Mạch máu tắc nghẽn khiến tinh hoàn bị thiếu máu nuôi trầm trọng. Lúc này, nếu không tiến hành tháo xoắn, mô tinh hoàn sẽ bị chết và buộc phải cắt bỏ hoàn toàn. Điều này đồng nghĩa với việc chức năng sinh sản sẽ bị suy giảm.
- Teo tinh hoàn
Nếu phẫu thuật tháo xoắn kịp thời, tinh hoàn vẫn có thể teo dần theo thời gian. Hệ quả là kàm giảm khả năng sản xuất testosterone và tinh trùng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh lý, ham muốn, và khả năng sinh sản.
- Suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng
Xoắn tinh hoàn làm tổn thương cấu trúc ống sinh tinh, làm số lượng tinh trùng giảm mạnh. Tinh trùng tạo ra sau khi bị xoắn có thể giảm mật độ, giảm khả năng di động, tăng tỷ lệ dị dạng.
Đây là lý do nhiều bệnh nhân sau xoắn tinh hoàn gặp hiếm muộn dù vẫn còn 2 tinh hoàn.
- Vô sinh nam
Nếu phải cắt bỏ một tinh hoàn, khả năng sinh sản vẫn có thể duy trì. Nhưng nếu Xoắn tái phát ở tinh hoàn còn lại hoặc tinh hoàn còn lại yếu bẩm sinh thì nam giới có thể đối mặt với nguy cơ vô sinh nam vĩnh viễn.
- Nhiễm trùng: Nếu tinh hoàn bị tổn thương hoặc chết mà không được loại bỏ có thể dẫn đến hoạt tử và nhiễm trùng, viêm tinh hoàn.
- Mất thẩm mỹ: Xoắn tinh hoàn có thể gây mất một hoặc hai tinh hoàn rất mất thẩm mỹ.
Chẩn đoán và điều trị xoắn tinh hoàn
Biểu hiện của tinh hoàn nam giới bị xoắn khá giống với nhiều bệnh lý khác. Do đó, nam giới cần chủ động trong việc thăm khám để chẩn đoán và điều trị chính xác bệnh.
Chẩn đoán xoắn tinh hoàn bằng cách nào?
Trước tiên bác sĩ sẽ quan sát các triệu chứng lâm sàng. Sau đó, kiểm tra phản xạ của người bệnh bằng cách chà xát hoặc véo vào mặt trong đùi tinh hoàn bị xoắn. Nếu bình thường thì tinh hoàn sẽ co lại. Còn nếu bị xoắn thì phản xạ sẽ không xảy ra.
Ngoài ra, người bệnh sẽ được làm một số kiểm tra, xét nghiệm để xác định chính xác hơn. Bao gồm các kỹ thuật sau:
- Xét nghiệm nước tiểu;
- Công thức máu;
- Siêu âm Doppler màu;
- Chụp Scan phóng xạ.
Điều trị xoắn tinh hoàn bằng cách nào hiệu quả?
Có rất nhiều trường hợp mắc bệnh và tự ý áp dụng cách chữa xoắn tinh hoàn tại nhà. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, vặn xoắn thừng tinh hoàn tại nhà không có hiệu quả. Ngoài ra, có thể khiến bệnh nặng nề hơn, khó chữa trị.
Phương pháp điều trị trong trường hợp này là phẫu thuật giúp hạn chế tổn thương và mất tinh hoàn. Việc tháo xoắn thừng tinh hoàn càng sớm thì khả thành công cao. Cụ thể, tỷ lệ thành công phẫu thuật sẽ diễn ra như sau:
- Phẫu thuật trước 6 giờ, tỷ lệ thành công là 90 – 100%;
- Từ trên 6 giờ đến trước 12 giờ, tỷ lệ là 50%;
- Từ trên 12 giờ đến 24 giờ, chỉ 10% là cứu được tinh hoàn. Trường hợ này, khả năng cắt bỏ tinh hoàn bị xoắn là rất cao.
Để điều trị, bác sĩ sẽ tháo xoắn dây thừng tinh và khôi phục nguồn cung cấp máu cho tinh hoàn. Trước khi phẫu thuật người bệnh sẽ được gây mê toàn thân. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật theo các bước sau:
- Bác sĩ rạch đường nhỏ ở bìu và tháo dây thừng tinh;
- Tháo dây tinh trùng (nếu có);
- Khâu tinh hoàn và phần da bìu bên trong đến tránh bệnh tái phát;
- Khâu vết mổ.
Trong trường hợp điều trị muộn, mô tinh hoàn chết, bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ tinh hoàn để tránh hoại tử. Việc này đồng nghĩa với nam giới sẽ mất khả năng sinh sản.
Chăm sóc bệnh nhân sau khi phẫu thuật
Sau khi làm phẫu thuật điều trị xoắn tinh hoàn, nếu sức khỏe ổn định người bệnh sẽ được về ngay trong ngày. Bác sĩ có thể chỉ định thêm một số thuốc giảm đau, hoặc thuốc chống nhiễm trùng.
Trong thời gian hồi phục, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề dưới đây:
- Vệ sinh vết mổ bằng nước ấm và xà phòng diệt khuẩn 2 lần/ngày.
- Kiêng hoạt động mạnh cũng như quan hệ trong vài tuần. Đồng thời, nên hạn chế thủ dâm hoặc kích thích dương vật.
- Chế độ dinh dưỡng nhiều rau xanh, vitamin và khoáng chất.
- Nên đi bộ mỗi ngày để tăng lưu lượng máu đến tinh hoàn.
- Sử dụng thuốc theo kê đơn của bác sĩ.
- Nếu xuất hiện các cơn đau cần quay lại cơ sở y tế để kiểm tra.
Cách phòng tránh xoắn tinh hoàn hiệu quả
Để phòng tránh xoắn tinh hoàn, nam giới ần xác định và loại bỏ yếu tố di truyền. Với những trường hợp đã bị xoắn cần cố định bên còn lại để tránh tinh hoàn tự do.
Ngoài ra, có thể áp dụng một số cách sau để phòng tránh tinh hoàn bị xoắn:
- Tránh các tư thế nằm nghiêng 1 bên quá lâu, nằm sấp, nằm vặn đùi.
- Không mặc quần bó sát làm tăng nguy cơ tinh hoàn bị xoắn. Tốt nhất, nên lựa chọn các sản phẩm có chất liệu mềm mại, thông thoáng.
- Nên tập luyện thường xuyên để tăng lưu thông máu. Tuy nhiên, cần lưu ý tập vừa sức, không nên chạy nhảy liên tục.
- Không quan hệ tình dục mạnh bạo vì có thể ảnh hưởng đến chức năng của tinh hoàn.
- Không nên tiếp xúc với môi trường lạnh đột ngột hoặc tắm bằng nước lạnh.
- Không nên ngồi hoặc đứng lâu một chỗ.
- Với những trường hợp tự tháo xoắn thì cũng cần theo dõi để tránh tái phát.
- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe nam khoa để phát hiện bệnh kịp thời.
- Nếu có triệu chứng bị xoắn tinh hoàn cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Trên đây là những thông tin về triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị xoắn tinh hoàn. Đây là một trường hợp cấp cứu nguy hiểm, do đó, nam giới không nên chần chờ khi xuất hiện triệu chứng bệnh. Việc điều trị sớm là điều cần thiết giúp hạn chế biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này.
