ÁP XE TUYẾN BARTHOLIN: NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ
Áp xe tuyến Bartholin là một trong những bệnh phụ khoa thường gặp nhưng lại dễ bị bỏ qua vì tâm lý ngại ngùng, chủ quan của chị em phụ nữ. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi khối áp xe đã sưng to, đau dữ dội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, quan hệ vợ chồng và sức khỏe sinh sản.
Vậy áp xe tuyến Bartholin là gì? Nguyên nhân do đâu? Có nguy hiểm không và điều trị như thế nào để không tái phát? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ từ A–Z.
Mục lục:
Áp xe tuyến Bartholin là bệnh gì?
Áp xe tuyến Bartholin là tình trạng tuyến Bartholin bị nhiễm trùng cấp tính, bên trong chứa mủ do vi khuẩn gây ra. Đây được xem là giai đoạn nặng của nang tuyến Bartholin.
Tuyến Bartholin là hai tuyến nhỏ nằm đối xứng hai bên cửa âm đạo, ngay vị trí môi lớn. Tuyến có nhiệm vụ:
- Tiết dịch nhầy bôi trơn âm đạo
- Giúp quá trình quan hệ tình dục diễn ra dễ dàng, giảm ma sát
- Bảo vệ niêm mạc âm đạo
Ở trạng thái bình thường, tuyến Bartholin rất nhỏ, không sờ thấy và không gây bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi ống dẫn của tuyến bị bít tắc, dịch tiết không thoát ra ngoài sẽ gây ứ đọng, hình thành nang tuyến Bartholin. Nếu nang bị vi khuẩn xâm nhập, tình trạng viêm nhiễm sẽ nặng dần và chuyển sang áp xe tuyến Bartholin.
Triệu chứng của áp xe tuyến Bartholin
Áp xe tuyến Bartholin thường xảy ra một bên cửa âm đạo với các triệu chứng:
- Môi bé đau một hoặc cả hai bên, sưng thấy rõ.
- Tình trạng đau rõ ràng hơn khi giao hợp.
- Các cơn đau có thể tạm thời biến mất khi các nang bị vỡ.
- Thăm khám âm hộ tháy có khối nang lớn hơn 1 cm, có thể quan sát được bằng mắt, sờ vào thấy đau.
- Rối loạn tiểu tiện.
- Các triệu chứng toàn thân như sốt, đau mỏi có thể xuất hiện hoặc không.
Thực tế, có rất nhiều người nhầm áp xe tuyến Bartholin với mụn nhọt vùng kín, dẫn đến tự ý nặn – khiến vi khuẩn lan rộng, bệnh nặng hơn.
Tại sao nữ giới bị áp xe tuyến Bartholin?
Nhiễm vi khuẩn – nguyên nhân hàng đầu gây áp xe tuyến Bartholin
Phần lớn các trường hợp áp xe tuyến Bartholin đều có liên quan trực tiếp đến sự xâm nhập và phát triển của vi khuẩn tại ống tuyến Bartholin. Khi ống tuyến bị bít tắc, dịch tiết không thoát ra ngoài sẽ tạo môi trường kín, ẩm – điều kiện lý tưởng để vi khuẩn sinh sôi và hình thành ổ mủ.
Các loại vi khuẩn thường gặp bao gồm:
- E.coli: Là vi khuẩn phổ biến ở đường ruột, dễ xâm nhập vùng kín nếu vệ sinh không đúng cách (lau từ sau ra trước, vệ sinh kém sau đi vệ sinh).
- Staphylococcus (tụ cầu khuẩn): Có khả năng gây viêm mủ mạnh, khiến áp xe sưng to nhanh, đau dữ dội.
- Streptococcus (liên cầu khuẩn): Dễ gây viêm nhiễm lan rộng, làm ổ áp xe tiến triển nhanh hơn.
Ngoài ra, vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục cũng là nguyên nhân quan trọng, đặc biệt ở phụ nữ có đời sống tình dục không an toàn:
- Lậu cầu (Neisseria gonorrhoeae)
- Chlamydia trachomatis
Những vi khuẩn này không chỉ gây viêm tuyến Bartholin mà còn dễ kết hợp với các viêm nhiễm phụ khoa khác, làm bệnh khó điều trị và dễ tái phát.
Yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn
Vệ sinh vùng kín không đúng cách
Nhiều chị em cho rằng vệ sinh càng kỹ thì càng sạch, nhưng thực tế vệ sinh sai cách lại là yếu tố làm tăng nguy cơ áp xe tuyến Bartholin.
Những thói quen sai lầm thường gặp gồm:
- Thụt rửa sâu âm đạo: Làm tổn thương niêm mạc, đẩy vi khuẩn từ ngoài vào sâu bên trong.
- Dùng dung dịch vệ sinh có tính sát khuẩn mạnh: Tiêu diệt cả lợi khuẩn, làm mất cân bằng hệ vi sinh âm đạo.
- Rửa vùng kín quá nhiều lần trong ngày: Khiến môi trường âm đạo bị khô, dễ viêm nhiễm.
Những thói quen này làm mất cân bằng môi trường âm đạo, khiến hàng rào bảo vệ tự nhiên suy yếu, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tuyến Bartholin và gây viêm, áp xe.
Quan hệ tình dục không an toàn
Quan hệ tình dục không an toàn là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến áp xe tuyến Bartholin, đặc biệt ở phụ nữ trẻ.
Các hành vi làm tăng nguy cơ gồm:
- Quan hệ với nhiều bạn tình
- Quan hệ không sử dụng bao cao su
- Quan hệ khi đang có viêm nhiễm phụ khoa nhưng không điều trị
Những yếu tố này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, chlamydia, từ đó gây viêm nhiễm tuyến Bartholin và hình thành áp xe.
Trên thực tế, nhiều ca áp xe tuyến Bartholin tái phát nhiều lần có liên quan đến nguồn lây nhiễm từ bạn tình nhưng không được kiểm soát triệt để.
Nang tuyến Bartholin không được điều trị sớm
Nang tuyến Bartholin là giai đoạn chưa nhiễm trùng, thường không đau nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên nang tồn tại lâu ngày, không được theo dõi, không điều trị đúng cách rất dễ bị vi khuẩn xâm nhập và chuyển thành áp xe tuyến Bartholin.
Áp xe tuyến Bartholin có nguy hiểm không?
CÓ, đặc biệt nếu để kéo dài hoặc điều trị không đúng cách.
Nhiều chị em cho rằng áp xe tuyến Bartholin chỉ là một khối sưng đau nhỏ ở vùng kín và sẽ tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là một tình trạng viêm nhiễm có mủ, nếu không được xử lý kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Áp xe tuyến Bartholin tái phát nhiều lần
Một trong những nguy cơ phổ biến nhất của áp xe tuyến Bartholin là tái phát.
Nếu chỉ điều trị tạm thời hoặc tự để áp xe vỡ mủ hoặc rạch dẫn lưu nhưng không tạo đường thoát dịch lâu dài. Ổ viêm vẫn tồn tại và rất dễ tái phát sau một thời gian ngắn.
Tình trạng tái phát nhiều lần không chỉ khiến người bệnh đau đớn kéo dài, mệt mỏi, lo lắng, mất tự tin trong sinh hoạt mà còn làm việc điều trị trở nên phức tạp và tốn kém hơn.
Nhiễm trùng lan rộng vùng âm hộ
Khi áp xe tuyến Bartholin không được điều trị đúng cách, vi khuẩn có thể:
- Lan sang các mô xung quanh
- Gây viêm nhiễm lan rộng vùng âm hộ
- Làm sưng đau nhiều vị trí cùng lúc
Trong những trường hợp nặng, nhiễm trùng có thể lan sâu vào mô mềm gây hoại tử, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng toàn thân (hiếm nhưng nguy hiểm)
Đây là lý do vì sao bác sĩ luôn khuyến cáo không được chủ quan với áp xe tuyến Bartholin.
Đau mạn tính vùng kín
Áp xe tái phát hoặc viêm nhiễm kéo dài có thể gây:
- Tổn thương mô tuyến
- Hình thành mô xơ, sẹo
- Tăng nhạy cảm và đau kéo dài vùng kín
Hậu quả là người bệnh có thể gặp tình trạng:
- Đau âm ỉ vùng âm hộ
- Đau khi đi lại, ngồi lâu
- Đau khi quan hệ tình dục
Cơn đau mạn tính này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày và tâm lý người bệnh.
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tình dục
Tuyến Bartholin có vai trò quan trọng trong việc tiết dịch bôi trơn âm đạo. Khi tuyến bị tổn thương do áp xe:
- Dịch tiết giảm, vùng kín dễ khô rát, quan hệ tình dục trở nên đau đớn, khó chịu
- Ngoài yếu tố thể chất, nhiều chị em còn mặc cảm, lo sợ tái phát, né tránh quan hệ. Lâu dần, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hạnh phúc gia đình và chất lượng đời sống vợ chồng.
Tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa kéo dài
Áp xe tuyến Bartholin thường không xuất hiện đơn lẻ mà đi kèm với các viêm nhiễm phụ khoa khác, đặc biệt là khi nguyên nhân liên quan đến vi khuẩn hoặc bệnh lây qua đường tình dục.
Nếu không điều trị triệt để:
- Vi khuẩn có thể lan sang âm đạo, cổ tử cung
- Gây viêm âm đạo, viêm cổ tử cung tái đi tái lại
- Làm tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa mạn tính
Viêm nhiễm kéo dài không chỉ ảnh hưởng sức khỏe mà còn tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của phụ nữ.
Việc phát hiện và điều trị sớm áp xe tuyến Bartholin mang lại nhiều lợi ích:
- Giảm đau nhanh, cải thiện triệu chứng rõ rệt
- Hạn chế biến chứng, tránh tái phát
- Tiết kiệm chi phí điều trị
- Giảm thời gian nghỉ ngơi, ảnh hưởng đến sinh hoạt
Vì vậy, khi thấy vùng kín có dấu hiệu sưng đau bất thường, chị em không nên chần chừ mà cần đi khám sớm tại cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Áp xe tuyến Bartholin có tự khỏi không?
Thực tế, áp xe tuyến Bartholin không thể tự khỏi hoàn toàn nếu không được can thiệp y tế đúng cách. Nguyên do là áp xe hình thành do ổ viêm nhiễm có mủ bên trong tuyến Bartholin. Vi khuẩn vẫn tồn tại và tiếp tục phát triển trong môi trường kín. Và cơ thể không thể tự loại bỏ hoàn toàn ổ mủ nếu không dẫn lưu hoặc điều trị triệt để.
Nhiều người nhầm lẫn rằng khi áp xe tự vỡ mủ, dịch mủ chảy ra ngoài, cảm giác đau giảm rõ rệt thì bệnh đã khỏi. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm.
Thực tế việc vỡ mủ chỉ giúp giảm áp lực tạm thời. Ổ viêm bên trong vẫn còn, vi khuẩn chưa được loại bỏ hoàn toàn. Kết quả là áp xe rất dễ tái phát, thậm chí nặng hơn lần trưowcs. Chính vì thế, chị em tuyệt đối không được chủ quan, chần chừ trước tình trạng áp xe tuyến Bartholin.
Điều trị áp xe tuyến Bartholin như thế nào?
Tùy vào kích thước ổ áp xe, mức độ viêm nhiễm và số lần tái phát, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Điều trị nội khoa (áp dụng cho giai đoạn nhẹ)
Phương pháp này chỉ áp dụng khi:
- Khối áp xe còn nhỏ
- Mức độ viêm nhẹ
- Chưa tích tụ nhiều mủ
Bác sĩ có thể chỉ định:
- Kháng sinh phù hợp với tác nhân gây bệnh
- Thuốc giảm đau, kháng viêm
- Hướng dẫn vệ sinh vùng kín đúng cách
Mục tiêu là kiểm soát viêm nhiễm, ngăn ổ mủ phát triển lớn hơn. Người bệnh nên dùng thuốc theo đúng chỉ định để đảm bảo hiệu quả điều trị.
Rạch dẫn lưu áp xe tuyến Bartholin
Đây là phương pháp được áp dụng phổ biến khi:
- Áp xe lớn
- Đau nhiều
- Ổ mủ đã hình thành rõ
Quy trình thường bao gồm:
- Rạch một đường nhỏ tại vị trí áp xe
- Dẫn lưu mủ ra ngoài
- Làm sạch ổ viêm
- Kết hợp sử dụng kháng sinh sau thủ thuật
Ưu điểm phương pháp:
- Giảm đau nhanh
- Cải thiện triệu chứng rõ rệt
Nhược điểm: Nếu chỉ rạch dẫn lưu đơn thuần mà không tạo đường thoát dịch lâu dài, nguy cơ tái phát vẫn khá cao.
Marsupialization – tạo túi tuyến Bartholin
Đây là phương pháp hiện đại, được đánh giá hiệu quả cao và an toàn, đặc biệt phù hợp với:
- Người bị áp xe tuyến Bartholin tái phát nhiều lần
- Trường hợp tuyến dễ bít tắc
Nguyên lý của phương pháp:
- Tạo một đường dẫn lưu vĩnh viễn cho tuyến Bartholin
- Giúp dịch tiết thoát ra ngoài dễ dàng
- Ngăn chặn sự ứ đọng gây tái phát áp xe
Ưu điểm:
- Giảm tỷ lệ tái phát rõ rệt
- Ít xâm lấn
- Thời gian hồi phục nhanh
Đây là phương pháp được nhiều bác sĩ chuyên khoa ưu tiên lựa chọn.
Cắt bỏ tuyến Bartholin
Phương pháp này không áp dụng đại trà, chỉ được chỉ định trong những trường hợp đặc biệt như:
- Áp xe tuyến Bartholin tái phát nhiều lần, không đáp ứng các phương pháp khác
- Nghi ngờ có tổn thương ác tính (hiếm gặp)
Cắt bỏ tuyến Bartholin cần được thực hiện bởi:
- Bác sĩ sản phụ khoa giỏi, có nhiều kinh nghiệm
- Cơ sở y tế chuyên khoa đảm bảo vô trùng, an toàn
Lưu ý: Dù thực hiện ở bệnh viện hay cơ sở y tế tư nhân thì quy trình kỹ thuật chích áp xe tuyến Bartholin.
Áp xe tuyến Barthollin là giai đoạn nhiễm trùng nặng của nang tuyến Barthorlin. Tình trạng này cần được điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Do đó, nếu chị em có dấu hiệu áp xe tuyến Bartholin, hãy đi khám ngay hoặc liên hệ tới Hotline 0969668152 hoặc nhấp chọn TƯ VẤN ONLINE để được hỗ trợ giải đáp nhanh.
